राजा जनकको वारेमा एक जनश्रुति

राजा जनकको वारेमा एक जनश्रुति

राजा जनकको कुनै सन्तान छैनन्, तसर्थ यज्ञ गरेर पृथ्वीबाट सीता उत्पत्ति भएको पौराणिक दृष्टान्तहरु पाइन्छन् । तर मिथिला क्षेत्रमा बुढा–पूराना व्यक्तिहरु राजा जनक निःसन्तान नभएको र उनको एक पुत्र र एक पुत्री भएको विचार प्रमाणसहित वर्णन गर्दछन् । यसको उदाहरणको रुपमा जनकपुरको जनक दरवारमा सीताराम विवाहको उपलक्ष्यमा वैठक वस्दा बीचमा राजा जनक तथा उर्मिला र छोरा लक्ष्मीनिधी भएको मण्डप हालसम्म पनि विद्यमान नै रहेको पाइन्छ ।

उपरोक्त अनुसार उपस्थित रहेको मान्यता भएको पनि जनकपुरमा देख्न पाउदा उक्त जनश्रुतिलाई मान्यता दिनुपर्ने हुन्छ । जसमा कि राजा जनकको पुत्र अर्थात् सीताको भाई लक्ष्मीनिधि र वहिनी जनकपुत्री उर्मिला हुन् भन्ने मान्यता छ । साथै यसै मान्यतालाई पुष्टि गर्ने अर्को एउटा पौराणिक दृष्टान्त विभिन्न पुराण तथा उपनिषद्हरुमा व्याख्या गरेको पाइन्छ । उदाहरणको लागि पौराणिककालमा निमि राजाको पुत्र जनक, जनक हुँदै जनक (शिरध्वज) शिरध्वजको पुत्र लक्ष्मीनिधि २२ पुस्ता जनक हुन् । विभिन्न नाम तर जनक ५४ पुस्ता अर्थात् सत्ययुगदेखि द्वापरयुगसम्म पनि जनकले राज्य गरेको पुष्टि महाभारतमा जनक र पाण्डवहरुको भेट भएको प्रसङ्गले यसलाई पुष्टि गर्दछ । स्मरणको लागि ५४ जना जनकहरु अति वुद्धिमान, ज्ञानी भएको पढ्न र सुन्न पाइन्छ ।

* सुरेन्द्र प्रसाद सिग्देल लेखक हुनुहुन्छ । उहाँको पाण्डव-गीता पुस्तक प्रकाशित छ ।