अरूचिका कारणहरु र उपचार
हामीले खान लागेको भोजन यदि खान मन नलागेकोलाई अरूचि वा अंग्रेजीमा ‘एनोरेक्सिया’ (Anorexia) भन्दछन् । अरूचि भन्नाले खानामा रूचि नहुनु भोक नलाग्नुलाई भन्दछन् । आजकल मानिसहरू फास्ट फुडको कारणले पनि घरको खाना नरूचाएको हुन सक्छ ।
रोगको कारणहरु (Causes)
सामान्य रूपमा खान मन नलाग्ने प्रक्रियालाई अरूचि भनिन्छ । यस्तो हुनुको प्रमुख कारण यस्तो छ ।
१. हाइड्रोक्लोरिक एसिडको कमी-पुरानो आमासयको घाउ (गेस्ट्राइटिस) जब हाम्रो शरीरले हाइड्रोक्लोरिक एसिड कम मात्रामा बन्न थाल्दछ तब रोगीलाई खानामा अरूचि हुन थाल्दछ ।
२. मानसिक कारण- चिन्ता, भय, क्रोध, हिस्टेरिया, अनिन्द्राको कारणले पनि भोक नलाग्न सक्छ ।
३. शरीरमा आवश्यक भिटामिनको कमी भएमा पनि रूचि नहुन सक्छ ।
४. कब्जिएतको कारणले पनि रूचि नहुन सक्छ ।
५. आमासयको घाउ (पेप्टिक अल्सर) मा पनि अरूचि हुन सक्छ ।
उपचार
सामान्य उपचार र आवश्यक निर्देशन
१. चिन्ताबाट मुक्त हुने ।
२. रोगको प्रमुख कारणको उपचार गराउने ।
३. जुका चुर्णा जुकाको औषधि समय समयमा खाइरहने ।
४. खाना खानुपुर्व हल्का व्यायाम थोरै समय यताउता घुम्ने डुल्ने ।
५. के कस्तो खाना खान मन लाग्छ स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखेर खाना खाने ।
औषधि उपचार (Medicinal Treatment)
१. यदि अरूचि कुनै दिर्घकालिन रोगको कारणबाट नभएको भए निम्न औषधिले राम्रोसंग रूचि जगाउनेछ ।
क) साइप्रोहेप्टाडीन सिरप २ चमच २ पटक वा टेब्लेट १ गोली दिनमा २ पटक खान दिने ।
ख) लिभर टनिक जस्तै लिभोसेव, लिभ ५२ सिरप, एम्लिक्योर सिरप २ चमच दिनमा ३ पटक खान दिने रूचि बढाउछ ।
*डा. राम बहादुर बोहरा नेपाल वैकल्पिक चिकित्सा विकास परिषद नवलपरासीको अध्यक्ष, बरिष्ट आयुर्वेद डाक्टर तथा साइन्स इन्फोटेकका सल्लाहकार हुनुहुन्छ ।
यो पनि पढनुहोस्
मधुमेहको कारण, लक्षणहरु र उपचार
मलेरिया (Malaria) को कारण, लक्षण र उपचार
हिस्टरिया (Hysteria) को कारण, लक्षण र उपचार
